Bądź szlachetny
pomocny i dobry;
ponieważ to samo
wyróżnia go
wszystkich istot
kogo znamy!
Pragnienie Goethego - Gdybyśmy wszyscy byli tym, kim chciałby, aby była ludzkość, prawdopodobnie na naszym globie byłoby znacznie mniej cierpienia. Wtedy dobroczynność i współczucie byłyby bardziej na pierwszym planie niż dzisiejsza żądza coraz większej ilości, która prędzej czy później doprowadzi prawie wszystkie systemy gospodarcze na skraj upadku.
W tym stwierdzeniu Goethe miał na myśli szczególne cechy jakościowe, które zasadniczo różnicują istoty żywe. I to jest pewna siebie siła woli, która się odzwierciedla. Ludzie mogą być szlachetni, pomocni i dobrzy – jeśli chcą. Ale musi też umieć to zrobić. Aby móc nabyć te cechy, potrzebujesz warunków, które leżą w twoim bardzo osobistym charakterze i twoich usposobieniach. Może to przekształcić i zmienić swoją wolą, jeśli tylko swobodnie podejmie się tej pracy. Z reguły wiąże się to jednak również z trudnościami, których wielu ludzi unika. Każdy wie od siebie, jak trudno jest zmienić jeden lub drugi zły nawyk lub dziwactwo w sobie, a nawet je wykorzenić. Jako „stworzenia z przyzwyczajenia” zmiany stają się dla nas coraz trudniejsze wraz z wiekiem, co często uniemożliwia nam dokonanie niezbędnej korekty tam, gdzie jest to wskazane.
Jak daleko jednostka zaszła z tą pracą nad sobą, widać w jej życiu i byciu. Charakterystyczne jest to, że pomimo zasadniczo tych samych zasad, ta równowaga okazuje się bardzo różna. Znamy mordercę, przestępcę, pomocnego czy świętego. W międzyczasie istnieje szeroki wachlarz możliwości dobra i zła. Ludzie, którzy już rozwinęli w sobie szlachetność, nie będą chcieli go już opuścić. W tej mocy tkwi pewna jakość doznań i życia, której będziemy bronić, jeśli grozi nam jej utrata.
Bycie dobrym lub szlachetnym w sensie wewnętrznej ludzkiej cechy nie jest losem, szczęściem czy pechem, ale tylko wiedzą i wolą, które wciąż wymagają działania, aby coraz bardziej umacniać się w ludziach.
Goethe znał to wszystko znacznie lepiej niż większość współczesnych. Rozpoznał naturę człowieka i jego możliwości. Wiedział o złych i dobrych, uwodzeniu, słabej woli i wciąż nowych intencjach, jakie żywią ludzie w walce o lepsze.
Być może dał nam też tę wskazówkę, abyśmy mogli bardziej świadomie niż przedtem zrozumieć różnicę, jakimi wspaniałymi darami
wolnej mocy twórczej zostaliśmy obdarzeni.
Edel sei der Mensch, hilfreich und gut; denn das allein unterscheidet ihn von allen Wesen, die wir kennen! Das Göttliche
Comments